โรคบาบีซิโอสิส (Babesiosis)

โรคนี้เกิดจากโปรโตซัวในจีนัส Babesia มีเห็บเป็นพาหะนำโรค ทำให้เกิดโรคทั้งในคน สัตว์ที่มีกระดูกสันหลังอื่น ๆ เช่น วัว ควาย แกะ แมว สุนัข กวาง และสัตว์แทะต่าง ๆ ในคนพบระบาดแถวยุโรปและอเมริกาเหนือ อาการคล้ายกับไข้มาลาเรีย คือเชื้อทำให้เม็ดเลือดแดงแตก เหลือง และไตวาย

พยาธิสภาพ

เมื่อคนหรือสัตว์ถูกเห็บที่มีเชื้อกัด เชื้อจะเข้าไปอยู่ในกระแสเลือด เชื้ออาจอยู่ในเลือดได้นานเป็นเดือน ๆ โดยที่คนหรือสัตว์นั้นยังคงแข็งแรงดี เชื้อจะเข้าไปเพิ่มจำนวนในเม็ดเลือดแดง ทำให้เม็ดเลือดแดงแตก แล้วก็ไปเข้าเม็ดเลือดแดงอื่นต่อไป ในคนหรือสัตว์ที่มีภูมิต้านทานดี ม้ามจะคอยกำจัดเม็ดเลือดที่มีเชื้ออยู่ ทำให้ไม่เกิดอาการอะไร

อาการของโรค

คนที่ติดเชื้อนี้จะมีตั้งแต่ไม่มีอาการอะไรเลยไปจนถึงมีอาการรุนแรงเป็นเวลานาน ๆ ส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะมีอาการไข้ที่ค่อย ๆ เป็น และไม่เป็นเวลา อาจมีอาการสั่น เหงื่อออก ปวดเมื่อยตามตัว อ่อนเพลีย ความรุนแรงของโรคมักไม่คงที่ ส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะจำไม่ได้ว่าโดนเห็บกัด

อาการเหล่านี้อาจเป็น ๆ หาย ๆ อยู่นานเป็นเดือน ตับและม้ามจะค่อย ๆ โตขึ้น และพบอาการเหลืองที่ตา ไม่ค่อยพบอาการปัสสาวะเป็นสีดำ ตรวจเลือดจะพบภาวะซีด และตัวเชื้ออยู่ในเม็ดเลือดแดง ซึ่งต้องแยกให้ดีกับเชื้อมาลาเรีย เชื้อบาบีเซียจะไม่เม็ดสีในเม็ดเลือดแดงที่ติดเชื้อเหมือนมาลาเรีย และในระยะแบ่งตัวจะพบ daughter cells รูปกระสวย 2-4 ตัวอยู่รวมกันในเม็ดเลือดแดงเม็ดเดียว

ในรายที่เป็นรุนแรงจะมีปัญหาไตวาย โอกาสเสียชีวิตค่อนช้างสูง

การรักษา

เชื้อบาบีเซียดื้อต่อยาฆ่าโปรโตซัวทุกชนิดที่ใช้ในคน ส่วนใหญ่ภูมิคุ้มกันในคนจะฆ่าเชื้อได้เอง การรักษาต้องคอยประคับประคองอาการ ถ้าซีดมากต้องเปลี่ยนถ่ายเลือด ถ้ามีภาวะไตวาย ต้องล้างไตเป็นระยะ ๆ

การป้องกัน

วิธีหลีกเลี่ยงจากเชื้อบาบีเซียให้ได้ผลคือต้องหลีกเลี่ยงจากเห็บและแมลงเมื่อไปอยู่ในท้องถิ่นที่มีเชื้อนี้อยู่