โรคพยาธิเส้นด้าย (Enterobiasis)

โรคพยาธิเส้นด้ายมีอีกชื่อว่า โรคพยาธิเข็มหมุด เกิดจากหนอนพยาธิขนาดเล็กชื่อ Enterobius vermicularis พบมากในเด็ก พยาธิตัวแก่อาศัยอยู่ในลำไส้ส่วนซีคั่มและไอเลี่ยม กลางคืนตัวเมียจะออกมาวางไข่ใกล้ ๆ ทวารหนักแล้วตาย ไข่จะติดอยู่บริเวณปากทวารหนัก เครื่องนุ่งห่ม หรือผ้าปูที่นอน ไข่ที่ออกมานี้จะเจริญเป็นระยะติดต่อภายใน 24-36 ชั่วโมง เมื่อผู้ป่วยเกาก้น ไข่ก็จะติดมือหรือเล็บ เมื่อผู้ป่วยรับประทานอาหารด้วยมือ ก็จะกินไข่พยาธิเข้าไปด้วย บางรายมีนิสัยชอบดูดนิ้วมือหรือกัดเล็บ ไข่พยาธิก็จะถูกกินเข้าไปเช่นเดียวกัน ไข่จะฟักออกเป็นตัวอ่อนและเจริญเป็นตัวแก่ในลำไส้เล็ก หลังพยาธิผสมพันธุ์กันแล้วตัวผู้จะตาย ตัวเมียจะเดินทางออกมาวางไข่ในตอนกลางคืนแล้วก็ตายเช่นกัน บางครั้งไข่จะฟักออกเป็นตัวอ่อนที่บริเวณทวารหนัก แล้วไชย้อนกลับเข้าไปเจริญเป็นตัวแก่ในลำไส้

อาการของโรค

โรคนี้ติดต่อได้ง่าย มักพบเป็นทั้งครอบครัวหรือทั้งโรงเรียน อาการมักไม่รุนแรง ส่วนมากจะคันทวารหนักในเวลากลางคืน ในเด็กที่มีพยาธิมาก ๆ อาจมีอาการเบื่ออาหาร น้ำหนักลด หงุดหงิด และอาจมีอาการอักเสบของบริเวณปากทวารหนัก

การวินิจฉัย

สามารถวินิจฉัยโรคได้ด้วยวิธีการอย่างใดอย่างหนึ่งดังต่อไปนี้

1. ตรวจพบไข่พยาธิชนิดนี้โดยวิธีแตะทวารหนักด้วยสก็อตเทปในเวลาตื่นนอนตอนเช้าก่อนอาบน้ำ แล้วตรวจดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ ไข่ของพยาธิเส้นด้ายจะมีรูปเป็นวงรีที่มีส่วนโค้งของสองด้านไม่เท่ากัน ดูคล้ายอักษรตัว D ภายในมีตัวอ่อนของพยาธิพับครึ่งอยู่
2. พบพยาธิตัวแก่ที่บริเวณทวารหนักหรือในอุจจาระในบางโอกาส