โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากไวรัส (Viral meningitis)

โรคนี้แต่เดิมเรียกกันว่า aseptic meningitis หรือ lymphocytic meningitis ซึ่งหมายถึงกลุ่มอาการที่ประกอบด้วยไข้ อาการแสดงของการระคายเยื่อหุ้มสมอง และน้ำไขสันหลังมีเซลล์จำพวกลิมโฟไซต์และโมโนนิวเคลียร์เพิ่มขึ้น แต่ความจริงสาเหตุของ aseptic meningitis มีหลายอย่าง การติดเชื้อไวรัสเป็นเพียงหนึ่ง แต่สาเหตุที่พบบ่อยที่สุด

ไวรัสที่ทำให้เกิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบมีหลายชนิด อาทิ Coxsackie virus, Echovirus, Mumps virus, Poliovirus, LCM virus, Herpes simplex, Varicella zoster, Arbovirus, Measles virus, Rubella virus, เป็นต้น

อาการของโรค

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากไวรัสมีระยะฟักตัวประมาณ 1-3 สัปดาห์ อาการจะเริ่มอย่างฉับพลัน ผู้ป่วยจะมีไข้หนาวสะท้าน ปวดศีรษะ อาเจียน คอแข็ง เจ็บและตึงที่หลังคอเวลาก้มศีรษะ อาจมีอาการกระวนกระวาย พูดจาสับสน เดินเซ เคลื่อนไหวร่างกายผิดปกติ ถ้าเป็นจากเชื้อโปลิโอ ค็อกแซคกี่ และเอ็กโค่ มักมีอาการปวดท้อง มีผื่น และต่อมน้ำเหลืองที่คอโตด้วย

อาการจะเป็นอยู่ประมาณ 7 วัน แล้วจะค่อย ๆ ดีขึ้นเอง ส่วนใหญ่จะหายสนิทใน 2 สัปดาห์

การวินิจฉัย

ในเบื้องต้น หากมีอาการครบองค์สามของ aseptic meningitis ก็จะจัดอยู่ในโรคกลุ่มนี้ ส่วนการตรวจหาชนิดของเชื้อไวรัส ต้องอาศัยการเพาะเชื้อจากน้ำไขสันหลัง ซึ่งไวรัสบางชนิดก็ไม่สามารถเพาะเชื้อได้ การจะบอกว่าเป็นไวรัสชนิดไหนอาจต้องอาศัยอาการทางคลีนิกอื่น ๆ ที่จำเพาะของโรคนั้น เช่น ต่อมน้ำลายอักเสบ ผื่นงูสวัด ผื่นของหัด เป็นต้น และบ่อยครั้งที่เราไม่สามารถบอกได้เลยว่าเป็นจากไวรัสชนิดไหน

ที่สำคัญต้องวินิจฉัยแยกโรคจากวัณโรคของเยื่อหุ้มสมอง ซึ่งมักมีโปรตีนในน้ำไขสันหลังสูง และระดับน้ำตาลต่ำมาก และอาจพบเชื้อวัณโรคในน้ำไขสันหลัง

นอกจากนั้น ยังต้องวินิจฉัยแยกโรคจากเชื้อรา Cryptococcus ซึ่งมักพบตัวเชื้อราจากการย้อมด้วย India ink โรคไข้ฉี่หนูที่มีตาเหลืองและไตวายด้วย โรคซิฟิลิสโดยการตรวจ FTA-ABS และมะเร็งระยะแพร่กระจายอื่น ๆ

การรักษา

ไม่มีการรักษาเฉพาะสำหรับโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากไวรัส โรคมักหายเอง โดยมากให้การรักษาตามอาการ