ศตวรรษที่ผ่านมา โรคมาลาเรียค่อย ๆ หายไปจากแผนที่โลก แม้แต่ในประเทศไทย พื้นที่ที่เป็นดงมาลาเรียหดเหลือแต่แถบชายแดนพม่า ลาว กัมพูชาเท่านั้น นักเศรษฐศาสตร์คาดการณ์กันว่า เด็กที่เกิดหลังปีค.ศ. 2040 จะไม่รู้จักโรคมาลาเรียอีกต่อไป
แต่ก่อนจะถึงเวลานั้น โรคมาลาเรียยังเป็นโรคติดต่อร้ายแรงสำหรับนักเดินทาง ศูนย์ป้องกันโรคติดต่อแห่งสหรัฐอเมริกา (CDC) แนะนำให้คนต่างถิ่นใช้ยาป้องกันมาลาเรียก่อนจะเข้าพื้นที่สีแดงและสีชมพูของประเทศในรูปปี 2015 ยาที่ใช้ป้องกันได้แก่
- Malarone (Atovaquone/Proguanil) ยานี้ห้ามใช้ในหญิงมีครรภ์ หญิงที่ให้นมบุตร และผู้ป่วยโรคไตวาย
ยานี้ต้องรับประทานทุกวัน ตั้งแต่ก่อนเข้าพื้นที่ 1-2 วัน จนถึงออกจากพื้นที่แล้ว 7 วัน
ในผู้ใหญ่ใช้ขนาดผู้ใหญ่ วันละ 1 เม็ด
ในเด็กให้ใช้ขนาดเด็ก: น้ำหนัก 5-10 kg วันละครึ่งเม็ด, น้ำหนัก 10-20 kg วันละ 1 เม็ด, น้ำหนัก 20-30 kg วันละ 2 เม็ด, น้ำหนัก 30-40 kg วันละ 3 เม็ด, น้ำหนักเกิน 40 kg ให้ใช้ขนาดผู้ใหญ่ วันละ 1 เม็ด
- Doxycycline ยานี้ห้ามใช้ในหญิงมีครรภ์ และในเด็กอายุ < 8 ปี
ยานี้ต้องรับประทานทุกวัน ตั้งแต่ก่อนเข้าพื้นที่ 1-2 วัน จนถึงออกจากพื้นที่แล้ว 4 สัปดาห์
ในผู้ใหญ่ใช้ขนาด 100 mg/วัน
ในเด็กที่อายุเกิน 8 ปี ใช้ขนาด 2.2 mg/kg/วัน สูงสุดไม่เกินขนาดผู้ใหญ่
ยานี้ไม่ควรใช้เมื่อต้องรับประทานยาฆ่าเชื้อราตัวอื่นด้วย และบางคนอาจแพ้ยานี้เมื่อโดนแดดมาก ๆ
แต่ข้อดีคือ ยา Doxycycline สามารถป้องกันโรคติดเชื้อ Rickettsiae และ Leptospirosis ซึ่งมักพบบ่อยตามป่าเขาและในแหล่งน้ำธรรมชาติ
- Primaquine ยานี้ห้ามใช้ในคนที่มีภาวะ G6PD deficiency หรือคนที่ยังไม่ได้ตรวจเลือดดูภาวะนี้ และห้ามใช้ในหญิงมีครรภ์ หญิงที่ให้นมบุตร
ยานี้ต้องรับประทานทุกวัน ตั้งแต่ก่อนเข้าพื้นที่ 1-2 วัน จนถึงออกจากพื้นที่แล้ว 7 วัน
ในผู้ใหญ่ใช้ขนาด 30 mg base/วัน
ในเด็กใช้ขนาด 0.5 mg/kg base/วัน สูงสุดไม่เกินขนาดผู้ใหญ่
Primaquine เป็นยาที่ป้องกันมาลาเรียสายพันธุ์ PV ได้ดีที่สุด เหมาะสำหรับพื้นที่ที่มี PV > 85% ซึ่งได้แก่ ประเทศกรีซ เกาหลีใต้ เกาหลีเหนือ เนปาล อิหร่าน บราซิล โบลิเวีย เวเนซูเอลา เปรู ปานามา นิคารากัว เม็กซิโก ฮอนดูรัส กัวเตมาลา เอลซัลวาดอร์ ทาจิกิสถาน
- Chloroquine ยานี้ใช้ได้เฉพาะพื้นที่ที่มาลาเรียยังไม่ดื้อยา Chloroquine หรือ Mefloquine ซึ่งได้แก่ ประเทศคอสตาริกา สาธารณรัฐโดมินิกัน ไฮติ ฮอนดูรัส เม็กซิโก นิคารากัว เกาหลีเหนือ เกาหลีใต้ ข้อดีคือสามารถใช้ในหญิงมีครรภ์ได้
ยานี้รับประทานเพียงสัปดาห์ละครั้ง ตั้งแต่ก่อนเข้าพื้นที่ 1-2 สัปดาห์ จนถึงออกจากพื้นที่แล้ว 4 สัปดาห์
ในผู้ใหญ่ใช้ขนาด 300 mg base (500 mg salt)
ในเด็กใช้ขนาด 5 mg/kg base (8.3 mg/kg salt) สูงสุดไม่เกินขนาดผู้ใหญ่
- Mefloquine ยานี้ใช้ไม่ได้ในพื้นที่ที่มาลาเรียดื้อต่อยา Mefloquine ซึ่งได้แก่ ประเทศพม่า ไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม จีน ห้ามใช้ในผู้ป่วยโรคจิต โรคลมชัก และไม่แนะนำให้ใช้ในผู้ป่วยโรคหัวใจ ข้อดีคือสามารถใช้ในหญิงมีครรภ์ได้
ยานี้รับประทานเพียงสัปดาห์ละครั้ง ตั้งแต่ก่อนเข้าพื้นที่ 1-2 สัปดาห์ จนถึงออกจากพื้นที่แล้ว 4 สัปดาห์
ในผู้ใหญ่ใช้ขนาด 228 mg base (250 mg salt)
ในเด็กน้ำหนัก < 10 kg ใช้ขนาด 4.6 mg/kg base (5 mg/kg salt), น้ำหนัก 10-20 kg ใช้ขนาดผู้ใหญ่ ¼ เม็ด, น้ำหนัก 20-30 kg ใช้ขนาดผู้ใหญ่ ½ เม็ด, น้ำหนัก 30-45 kg ใช้ขนาดผู้ใหญ่ ¾ เม็ด, น้ำหนัก > 45 kg ใช้ขนาดผู้ใหญ่
- Tafenoquine (Arakoda®) ยานี้ห้ามใช้ในคนที่มีภาวะ G6PD deficiency หรือคนที่ยังไม่ได้ตรวจเลือดดูภาวะนี้ และห้ามใช้ในหญิงมีครรภ์ หญิงที่ให้นมบุตร เด็กอายุต่ำกว่า 18 ปี ไม่แนะนำให้ใช้ในผู้ป่วยโรคจิต
ยานี้รับประทานเพียงสัปดาห์ละครั้ง ตั้งแต่ก่อนเข้าพื้นที่ 3 วัน จนถึงออกจากพื้นที่แล้ว 1 สัปดาห์ โดยใช้ขนาด 200 mg/สัปดาห์
ยานี้ป้องกันมาลาเรียสายพันธุ์ PV ได้ดี แต่สามารถป้องกัน PF ได้ด้วย
สำหรับคนไทยที่จะไปเที่ยวป่าตามชายแดนพม่า ลาว กัมพูชา กระทรวงสาธารณสุขไทยไม่แนะนำให้รับประทานยาป้องกัน เพราะเชื้อดื้อยามาก ป้องกันไม่ค่อยได้ ให้ใช้วิธีป้องกันยุงกัดดีกว่า หากเป็นไข้หนาวสั่นให้รีบไปโรงพยาบาล แพทย์ตามจังหวัดชายแดนจะคุ้นกับการรักษาโรคมาลาเรียดี