เตรียมตัวมาตรวจอย่างไร?

การตรวจสุขภาพประกอบด้วยการตรวจหลายประเภท เช่น ตรวจเลือด ปัสสาวะ อุจจาระ ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ และเอกซเรย์ทรวงอก ซึ่งในโรงพยาบาลขนาดใหญ่มักแยกจุดตรวจไว้ตามพื้นที่ต่าง ๆ จึงควรวางแผนล่วงหน้าให้ดี เช่น จะตรวจอะไรบ้าง ตรวจที่ไหน จุดตรวจอยู่ใกล้กันหรือไม่ และสามารถทำเสร็จภายในวันเดียวหรือไม่ พร้อมทั้งเตรียม (ทำ) บัตรผู้ป่วยของโรงพยาบาล และควรนัดหมายล่วงหน้าเพื่อความสะดวก

✤   ประมาณ 2-3 วันก่อนวันนัดตรวจสุขภาพ

ควรเข้านอนเร็วเพื่อให้พักผ่อนเพียงพอ เพราะคืนก่อนตรวจอาจตื่นเต้นจนนอนไม่หลับ ต้องตื่นเช้าและงดอาหาร อาจทำให้มีความดันโลหิตสูงได้ หากมีเครื่องวัดความดันที่บ้าน ควรเริ่มวัดและจดบันทึกไว้ล่วงหน้า 2-3 วันเพื่อนำมาให้แพทย์ดู

ผู้ที่มักมีอาการท้องผูก ควรเตรียมยาระบายไว้รับประทาน 1-2 คืนก่อนวันตรวจ เพื่อให้สามารถเก็บอุจจาระในวันตรวจได้สะดวก การตรวจอุจจาระเป็นวิธีคัดกรองความสมบูรณ์ของระบบทางเดินอาหาร ที่มีต้นทุนต่ำกว่าการส่องกล้องหรือเอกซเรย์ลำไส้ใหญ่หลายสิบเท่า โดยวิธีเหล่านั้นก็ยังต้องเตรียมลำไส้ด้วยการใช้ยาระบายเช่นกัน

ผู้ที่เคยตรวจสุขภาพหรือมีโรคประจำตัว ควรเตรียมผลตรวจเดิม ยาทุกชนิดที่ใช้อยู่ และกระดาษปากกาเพื่อใช้จดบันทึกระหว่างการตรวจ

✤   คืนวันก่อนมาตรวจสุขภาพ

หากต้องการตรวจระดับน้ำตาลและไขมันในเลือด ควรงดอาหารทุกชนิดหลังเวลา 20.00 น. อย่างน้อย 10 ชั่วโมงก่อนเจาะเลือด (ดื่มน้ำเปล่าและรับประทานยาบางชนิดได้ตามปกติ) การตรวจเลือดโดยไม่อดอาหารจะไม่สามารถตรวจไขมันในเลือดได้ครบทุกตัว และไม่สามารถวิเคราะห์ความสมบูรณ์ของตับอ่อนในการหลั่งอินสุลินมากำจัดน้ำตาลในตอนกลางคืน

✤   เช้าวันที่นัดตรวจ

สามารถเก็บอุจจาระที่บ้านโดยใส่ถุงพลาสติกหรือภาชนะสะอาด แล้วนำไปเปลี่ยนใส่ภาชนะของโรงพยาบาล หรือจะไปถ่ายที่โรงพยาบาลเลยก็ได้

ก่อนออกจากบ้าน อย่าลืมนำบันทึกความดัน ยาประจำตัว ผลตรวจสุขภาพเดิม และอุปกรณ์ที่เตรียมไว้ เช่น กระดาษ ปากกา ไปด้วย ควรออกจากบ้านแต่เช้าเพื่อไปถึงสถานที่ตรวจไม่เกิน 8.00 น.

เมื่อถึงโรงพยาบาลและลงทะเบียนเรียบร้อย เจ้าหน้าที่จะพาไปชั่งน้ำหนัก วัดความดัน วัดสัญญาณชีพ เข้าคิวเจาะเลือด เก็บปัสสาวะและอุจจาระ ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ และเอกซเรย์ทรวงอก

สตรีที่กำลังมีรอบเดือนไม่ต้องตรวจปัสสาวะ เพราะจะแปลผลไม่ได้ สามารถกลับมาตรวจใหม่ในครั้งถัดไปที่แพทย์นัด

การเก็บปัสสาวะควรเก็บช่วงกลางของปัสสาวะ โดยเริ่มปัสสาวะทิ้งก่อน จากนั้นเก็บปัสสาวะช่วงกลางใส่กระป๋องประมาณครึ่งหนึ่ง แล้วปล่อยช่วงสุดท้ายทิ้ง

ขณะตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ควรถอดเครื่องประดับหรืออุปกรณ์ที่เป็นสื่อนำไฟฟ้าออก (เว้นแต่เครื่องกระตุ้นหัวใจถาวร)

การเอกซเรย์ทรวงอกต้องถอดเครื่องประดับรอบคอและหน้าอก ถอดเสื้อชั้นนอกและชั้นใน จากนั้นสวมเสื้อเอกซเรย์ที่ทางโรงพยาบาลเตรียมไว้ ผู้ที่ยืนได้จะถูกจัดท่าหันหน้าเข้าหาแผ่นฟิล์ม อกแนบฟิล์ม คางเชิด มือเท้าสะเอว และหายใจเข้าลึกสุดตามสัญญาณ แล้วกลั้นหายใจชั่วขณะ หากหายใจไม่เต็มที่ ภาพจะไม่ชัด และประเมินขนาดหัวใจหรือเนื้อปอดส่วนล่างไม่ได้ หากไม่กลั้นหายใจหรือขยับตัว ภาพจะเบลอ

ผู้ที่ไม่สามารถยืนได้จะเอกซเรย์ในท่านั่งหรือนอน โดยวางฟิล์มไว้ด้านหลัง ซึ่งจะได้ภาพที่ชัดน้อยกว่าท่ายืน

เมื่อเอกซเรย์เสร็จ ให้เปลี่ยนชุดคืน ตรวจสอบทรัพย์สินให้เรียบร้อยก่อนออกจากห้องเอกซเรย์

หลังเสร็จสิ้นกระบวนการตรวจทั้งหมด ในระหว่างรอผลตรวจประมาณ 2-3 ชั่วโมง ท่านสามารถไปรับประทานอาหารเช้าได้ หลังรับประทานอาหารควรนั่งพัก ทบทวนประเด็นที่ต้องการปรึกษาแพทย์ ไม่ควรรีบไปทำธุระอื่น เพราะจะลืมปัญหาที่ควรถาม การเร่งรีบกลับมาฟังผลอาจทำให้ความดันและชีพจรสูงขึ้น

✤   เมื่อกลับถึงบ้าน

ควรทบทวนคำแนะนำที่แพทย์ให้ไว้ และตั้งใจปฏิบัติตามอย่างสม่ำเสมอ หากได้รับยารักษา ควรวางแผนดูแลสุขภาพตนเองอย่างต่อเนื่อง เพื่อรักษาร่างกายให้แข็งแรงและใช้งานได้ยาวนาน

บทสรุป

การเตรียมตัวตรวจสุขภาพอย่างถูกต้องและครบถ้วนจะช่วยให้ผลตรวจแม่นยำมากขึ้น ลดความผิดพลาด และใช้เวลาในโรงพยาบาลอย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยังทำให้แพทย์สามารถประเมินสุขภาพโดยรวมได้อย่างรอบด้าน การตรวจสุขภาพไม่ใช่แค่การ “มาเจาะเลือด” แต่เป็นกระบวนการสำคัญที่ต้องมีการวางแผนและเตรียมตัวอย่างเหมาะสม เพื่อให้ได้ประโยชน์สูงสุดต่อสุขภาพในระยะยาว