แผนตรวจสุขภาพวัย 19-34 ปี (Young Adult Checkup)
ในช่วงวัยหนุ่มสาว โรคที่พบส่วนใหญ่มักไม่รุนแรง เช่น โลหิตจาง ปัญหาต่อมไทรอยด์ ความเครียด ภาวะซึมเศร้า น้ำหนักเกิน เบาหวาน หรือไขมันในเลือดสูง ดังนั้นแผนการตรวจสุขภาพของวัยนี้จึงมีความยืดหยุ่น ไม่จำเป็นต้องตรวจทุกปี และรายการตรวจอาจแตกต่างกันตามแต่ละสถาบัน อย่างไรก็ตาม อย่างน้อยควรได้รับการตรวจพื้นฐาน เช่น การนับเม็ดเลือด การทำงานของตับและไต รวมถึงระดับไขมันและน้ำตาลในเลือดอย่างน้อยหนึ่งครั้ง เพื่อประเมินสุขภาพและพฤติกรรมการใช้ชีวิตในปัจจุบัน ว่ามีสิ่งใดควรปรับปรุงหรือไม่
รายการตรวจสุขภาพที่แนะนำในวัย 19-34 ปี
สำหรับหญิง (ไม่มีครรภ์)
- รายการพื้นฐาน
- ชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง วัดรอบเอว ประเมินภาวะอ้วน
- วัดความดันโลหิต
- นับชีพจร
- ตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (CBC)
- ตรวจปัสสาวะทั่วไปในช่วงไม่มีรอบเดือน (UA)
- ตรวจการทำงานของไต (Creatinine)
- ตรวจความสมบูรณ์ของเซลล์ตับ (ALT)
- ตรวจไขมันในเลือด 4 ตัว (Lipid profile) ได้แก่
Cholesterol, Triglyceride, HDL, และ LDL
- ตรวจน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหาร (FBS)
- ประเมินความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดใน 10 ปี
- รายการเพิ่มเติมตามความเสี่ยง
- ตรวจน้ำตาลสะสม (HbA1c) - หากเคยน้ำตาลเกิน หรือมีญาติสายตรงเป็นเบาหวาน
- ตรวจการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี และภูมิคุ้มกัน (HBsAg, anti-HBs) - หากไม่เคยตรวจและเกิดก่อนปี 2535 หรือมีคนในบ้านติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี
- ตรวจการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซี (anti-HCV) - หากไม่เคยตรวจและตนเองเป็นพาหะของไวรัสตับอักเสบบี หรือมีคนในบ้านติดไวรัสตับอักเสบซี
- ตรวจไทรอยด์เป็นพิษ (TSH, FT3) -
ถ้าคอโต หรือมีอาการมือสั่น ใจเต้นเร็ว น้ำหนักลด
- ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG) -
หากมีอาการหัวใจเต้นผิดปกติ
- เอกซเรย์ทรวงอก -
หากไอเรื้อรัง สูบบุหรี่ หรือทำงานเกี่ยวกับฝุ่น/สารเคมี
- ตรวจพยาธิในอุจจาระ -
หากชอบทานของดิบ ผักสด หรือน้ำแข็งตามร้านอาหาร
- ตรวจภายในและคัดกรองมะเร็งปากมดลูก (HPV DNA, Pap smear, VIA) – หากเคยมีเพศสัมพันธ์เกิน 3 ปี หรือเคยติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์
หากผลตรวจทั้งหมดปกติ สามารถตรวจซ้ำทุก 3-5 ปี แต่หากพบความผิดปกติ ควรติดตามผลตามแพทย์นัด ซึ่งอาจต้องตรวจถี่กว่าปีละครั้ง
สำหรับชาย
- รายการพื้นฐาน
- ชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง วัดรอบเอว ประเมินภาวะอ้วน
- วัดความดันโลหิต
- นับชีพจร
- ตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (CBC)
- ตรวจปัสสาวะทั่วไป (UA)
- ตรวจการทำงานของไต (Creatinine)
- ตรวจความสมบูรณ์ของเซลล์ตับ (AST, ALT)
- ตรวจไขมันในเลือด 4 ตัว (Lipid profile) ได้แก่
Cholesterol, Triglyceride, HDL, และ LDL
- ตรวจน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหาร (FBS)
- ประเมินความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดใน 10 ปี
- รายการเพิ่มเติมตามความเสี่ยง
- ตรวจน้ำตาลสะสม (HbA1c) - หากเคยน้ำตาลเกิน หรือมีญาติสายตรงเป็นเบาหวาน
- ตรวจการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี และภูมิคุ้มกัน (HBsAg, anti-HBs) - หากไม่เคยตรวจและเกิดก่อนปี พ.ศ. 2535 หรือมีคนในบ้านติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี
- ตรวจการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซี (anti-HCV) - หากไม่เคยตรวจและตนเองเป็นพาหะของไวรัสตับอักเสบบี หรือมีคนในบ้านติดไวรัสตับอักเสบซี
- ตรวจไทรอยด์เป็นพิษ (TSH, FT3) -
ถ้าคอโต หรือมีอาการมือสั่น ใจเต้นเร็ว น้ำหนักลด
- ตรวจกรดยูริกในเลือด (Uric acid) - หากดื่มเบียร์บ่อย หรือเคยปวดข้อบวมบริเวณนิ้วโป้งเท้าหรือข้อเท้า
- ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG) -
หากมีอาการหัวใจเต้นผิดปกติ
- เอกซเรย์ทรวงอก -
หากไอเรื้อรัง สูบบุหรี่ หรือทำงานเกี่ยวกับฝุ่น/สารเคมี
- ตรวจพยาธิในอุจจาระ -
หากชอบทานของดิบ ผักสด หรือน้ำแข็งตามร้านอาหาร
หากผลตรวจทั้งหมดปกติ สามารถตรวจซ้ำทุก 3-5 ปี แต่หากพบความผิดปกติ ควรติดตามผลตามแพทย์นัด ซึ่งอาจต้องตรวจถี่กว่าปีละครั้ง
ท่านสามารถแปลผลตรวจสุขภาพด้วยตนเองได้ ที่นี่
สรุป
วัยหนุ่มสาวควรให้ความสำคัญกับการประเมินสุขภาพแม้จะยังไม่มีโรคประจำตัว เนื่องจากหลายโรคสามารถป้องกันและจัดการได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น การตรวจสุขภาพพื้นฐานจึงเป็นเครื่องมือสำคัญในการดูแลตนเอง ทั้งนี้ควรเลือกตรวจตามความจำเป็นและความเสี่ยงเฉพาะบุคคล ไม่จำเป็นต้องตรวจทุกปี หากผลปกติสามารถเว้นช่วงได้ 3-5 ปี แต่หากพบความผิดปกติ ควรติดตามผลตามแพทย์แนะนำอย่างต่อเนื่องเพื่อป้องกันโรคร้ายแรงในอนาคต
บรรณานุกรม
- กรมการแพทย์. 2565. "แนวทางการตรวจสุขภาพที่จำเป็นและเหมาะสมสำหรับประชาชน ฉบับปรับปรุง ๒๕๖๕." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา สถาบันวิจัยและประเมินเทคโนโลยีทางการแพทย์ (28 กรกฎาคม 2566).