ระบบภูมิคุ้มกันคืออะไร

ระบบภูมิคุ้มกัน (Immune system) คือกลไกการป้องกันตามธรรมชาติของร่างกาย มีหน้าที่ตรวจจับและทำลายสิ่งแปลกปลอม เช่น เชื้อโรค เซลล์มะเร็ง หรือสารพิษ โดยไม่ทำลายเนื้อเยื่อของตนเอง ระบบนี้ประกอบด้วยเซลล์และสารเคมีหลายชนิดที่ทำงานร่วมกันอย่างซับซ้อน

องค์ประกอบของระบบภูมิคุ้มกัน

1. อวัยวะภูมิคุ้มกัน (Immune organs): เช่น ไขกระดูก ม้าม ต่อมน้ำเหลือง และต่อมไทมัส เป็นแหล่งสร้างและพัฒนาเซลล์ภูมิคุ้มกัน
2. เซลล์ภูมิคุ้มกัน (Immune cells): เช่น
   • เม็ดเลือดขาวชนิดนิวโทรฟิล (Neutrophil) ทำลายเชื้อโรคโดยการกลืนกิน
   • แมคโครฟาจ (Macrophage) ย่อยเชื้อโรคและนำเสนอแอนติเจนให้เซลล์อื่น
   • ลิมโฟไซต์ (Lymphocyte) ได้แก่
     • B-cell ผลิตแอนติบอดี (Antibody)
     • T-cell ควบคุมและทำลายเซลล์ติดเชื้อ
     • Treg หรือ Regulatory T-cell ทำหน้าที่ “เบรก” ระบบภูมิคุ้มกันไม่ให้ตอบสนองเกินจำเป็น เพื่อป้องกันไม่ให้ร่างกายทำลายตนเอง
3. สารเคมีภูมิคุ้มกัน: เช่น แอนติบอดี (antibody), ไซโตไคน์ (cytokine), คอมพลีเมนต์ (complement) ซึ่งช่วยกระตุ้นและประสานการตอบสนองของเซลล์ภูมิคุ้มกัน

โดยรวมแล้ว ระบบภูมิคุ้มกันทำงานทั้งแบบ “โดยกำเนิด” (innate immunity) ที่ตอบสนองรวดเร็ว และ “แบบจำเพาะ” (adaptive immunity) ที่ตอบสนองเฉพาะสิ่งแปลกปลอมและมีความจำเพื่อการป้องกันในอนาคต