ปรสิต

ปรสิต หมายถึง สัตว์ที่ต้องพึ่งโฮสต์เพื่อเป็นที่พักอาศัยและแหล่งอาหารโดยที่ไม่ได้สร้างประโยชน์ใดใดให้แก่โฮสต์ (ความจริงไวรัสก็เป็นปรสิตชนิดหนึ่ง แต่อาจไม่สามารถจัดได้ว่าเป็นสัตว์) ปรสิตในคนอาจแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ ปรสิตที่อยู่นอกตัว เช่น ตัวหิด เหา และโลน กับปรสิตที่อยู่ภายในตัวคน เช่น หนอนพยาธิ และโปรโตซัว

ตัวหิด เหา และโลน

พวกนี้จัดเป็นแมลงที่ดูดเลือดคนกินเป็นอาหาร ก่อให้เกิดอาการคัน และรอยโรคตามผิวหนัง บางชนิดยังเป็นพาหะนำเชื้อโรคอื่นเข้าสู่ตัวคนด้วย

หนอนพยาธิ

หนอนพยาธิจัดเป็นสัตว์หลายเซลล์ที่มีขนาดใหญ่แล้ว เพราะตัวเต็มวัยสามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ความจริงมันสามารถอยู่ได้โดยอิสระในดินและแหล่งน้ำตามธรรมชาติ แต่บางครั้งมันก็ถูกกินโดยสัตว์อื่นโดยที่ตัวมันยังคงเจริญต่อไปได้ หนอนพยาธิแต่ละสายพันธุ์มีวงจรชีวิตที่แตกต่างกัน และมักไปอยู่ในตัวโฮสต์หลายชนิด คนรับมันเข้ามาจากการรับประทานอาหารที่สุก ๆ ดิบ ๆ, ดื่มน้ำที่มีการปนเปื้อนของพยาธิเหล่านี้ หรือจากมือที่หยิบจับสิ่งของแล้วไม่ได้ล้างให้สะอาดก่อนหยิบอาหารเข้าปาก ภูมิคุ้มกันในคนทั้งชนิดเม็ดเลือดขาวและชนิดแอนติบอดี หรือแม้กระทั่งกรดในกระเพาะก็ไม่สามารถทำลายหนอนพยาธิได้หมด แต่ปรสิตพวกนี้ตายง่ายด้วยความร้อน การป้องกันที่ดีคือการรับประทานแต่อาหารที่ปรุงสุกและรักษาสุขอนามัยในการรับประทานอาหารทุกครั้ง

โปรโตซัว

โปรโตซัวเป็นสัตว์เซลล์เดียว สามารถอยู่ได้ทั้งอย่างอิสระในธรรมชาติและเป็นปรสิตในสัตว์อื่น โปรโตซัวมีขนาดเล็กกว่าหนอนพยาธิ แม้ตัวเต็มวัยก็ยังต้องดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ โปรโตซัวแต่ละชนิดมีระยะของการเจริญเติบโตที่แตกต่างกัน และบางชนิดอาศัยอยู่ในโฮสต์หลายชนิดคล้ายกับหนอนพยาธิ แต่กลไกการติดต่อมาสู่คนมีหลายแบบกว่าการได้รับเข้าไปทางปากอย่างเดียว ตัวอย่างเช่น เชื้อมาลาเรีย, ลิชมาเนีย มียุงและริ้นฝอยทรายเป็นพาหะนำเชื้อเวลาที่มันกัดคน; เชื้อทริโฆโมแนสติดต่อทางเพศสัมพันธุ์ เป็นต้น การรักษาสุขอนามัยโดยทั่วไปจึงไม่สามารถลดอุบัติการณ์ของโรคติดเชื้อโปรโตซัวได้ทั้งหมด อย่างไรก็ตาม โรคติดเชื้อโปรโตซัวก็ไม่ติดต่อกันง่ายเหมือนอย่างโรคติดเชื้อไวรัส