คัดกรองฮีโมโกลบินอี (Dichlorophenolindophenol precipitation test, DCIP)

ฮีโมโกลบินอี (Hb E) เป็นฮีโมโกลบินที่มีการกลายพันธุ์ของ β-globin gene ตําแหน่ง codon ที่ 26 จาก GAG เป็น AAG ทําให้การสร้างกรดอะมิโนในสายเบตาตำแหน่งที่ 26 เปลี่ยนจาก glutamate ไปเป็น lysine (β26 Glu→Lys, βE) สามารถตรวจพบได้ด้วยวิธี electrophoresis ฮีโมโกลบินอีเป็นโรคที่พบได้บ่อยในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในประเทศไทยพบประมาณร้อยละ 12-30 ของประชากร (ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย รวมทั้งประเทศลาวพบถึงร้อยละ 40 ของประชากร) แต่ส่วนใหญ่เป็นพาหะ

2,6-Dichlorophenolindophenol เป็นสีสังเคราะห์ มีสีน้ำเงินเข้ม น้ำยา DCIP ประกอบด้วย Trizma base 4.36 กรัม, EDTA 2.68 กรัม, สาร DCIP 0.0276 กรัม, และ saponin 0.05 กรัม ปรับ pH ให้ได้ 7.5 ด้วย HCl เมื่อนำมาผสมกับเลือดแล้วอบไว้ที่อุณหภูมิ 37°C เป็นเวลา 1 ชั่วโมง จะทำให้เม็ดเลือดที่เป็น unstable Hb เช่น HbE, HbH, ฯลฯ แตกตัวและตกตะกอน อ่านผลเป็น Positive หรือ Negative

Hb E ทำปฏิกิริยากับสี DCIP ได้ง่ายและเร็วกว่า Hb ชนิดอื่น เมื่อถูกออกซิไดซ์ด้วยวิตามินซี จะได้เป็นโกลบินสายเดี่ยวที่มีหมู่ sulfhydryl (-SH) เกิดเป็นตะกอน ให้ผลบวกกับ test นี้ 100% จึงใช้สำหรับคัดกรอง Hb E หรือ พาหะ Hb E

แต่เนื่องจาก DCIP ให้ผลบวกกับ unstable Hb อื่นนอกจาก Hb E ด้วย จึงให้ผลบวกลวงได้ 5.8% ปัจจุบันโรงพยาบาลใหญ่จึงสนับสนุนให้ตรวจชนิดและปริมาณฮีโมโกลบิน (Hemoglobin typing) ไปเลย เพื่อความแม่นยำในการแปลผล

บรรณานุกรม

  1. "Hemoglobin E." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา Wikipedia. (5 ตุลาคม 2563).
  2. Gebhard Flatz, et al. 2004. "The ‘Hot Spot’ of Hb E [β26(B8)Glu→Lys] in Southeast Asia: β‐Globin Anomalies in the Lao Theung Population of Southern Laos." 2004. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา Hemoglobin. 2004;28:(3)197-204. (5 ตุลาคม 2563).
  3. Thanusak Tatu. 2019. "Laboratory Diagnosis of β-Thalassemia and HbE." 2019. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา IntechOpen. (5 ตุลาคม 2563).
  4. พญ.ประภา พัตราภรณ์พิศุทธิ์. 2020. "เอกสารประกอบการสอน สําหรับนักศึกษาแพทย์ ชั้นปีที่ 2 เรื่อง ธาลัสซีเมีย ฮีโมโกลบินผิดปกติและ Thalassemia screening test." 2010. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล. (5 ตุลาคม 2563).