ผลึกในปัสสาวะ (Urine crystals)

แร่ธาตุต่าง ๆ ที่ออกมาในปัสสาวะอาจเกิดการตกผลึกได้ในบางภาวะ เช่น ปัสสาวะเป็นกรดหรือด่างมากเกินไป มีโปรตีนรั่วออกมาในปัสสาวะมาก การรับประทานวิตามินซีเสริม การรับประทานเนื้อสัตว์มากเกินไป การได้รับยาเคมีบำบัด ยาปฏิชีวนะ ยาต้านไวรัส ฯลฯ การมีผลึกออกมาในปัสสาวะเรียกว่า Crystalluria ถือเป็นภาวะผิดปกติ

ผลึกแต่ละชนิดมีรูปร่างต่าง ๆ กัน ผลึกจำพวก tripple phosphate, calcium oxalate, uric acid, hippuric acid, ammonium biurate, calcium phosphate, calcium carbonate, magnesium ammonium phosphate (struvite), amorphous substances, leucine, cysteine หากพบบ่อย ๆ หรือพบครั้งละมาก ๆ จะเสี่ยงต่อการเกิดนิ่วที่ไตและการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะซ้ำบ่อย จึงควรหาสาเหตุที่ทำให้สารเหล่านี้ตกผลึกและกำจัดออกไป

ส่วนผลึกจำพวก bilirubin, tyrosine พบได้ในผู้ป่วยโรคตับที่มีภาวะน้ำดีคั่ง; ผลึก cholesterol พบในโรคไตวายและโรคหลอดน้ำเหลืองอุดตัน; ผลึกจากยาซัลฟา ยาต้านไวรัส และยาปฏิชีวนะอื่น (แทบทุกตัวไม่เฉพาะแต่กลุ่ม amoxicillin) หากพบก็ควรหยุดยา เพราะอาจมีผลเสียต่อไตเมื่อใช้ไปนาน ๆ

บรรณานุกรม

1. "Urinalysis." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา ClinLab Navigator. (7 กันยายน 2563).
2. Sagar Aryal. 2019. "Types of Crystals in Urine." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา Microbe Notes. (12 กันยายน 2563).
3. Jeff A. Simerville, et al. 2005. "Urinalysis: A Comprehensive Review." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา Am Fam Physician. 2005 Mar 15;71(6):1153-1162. (26 สิงหาคม 2563).
4. "Urinalysis." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา AACC (26 สิงหาคม 2563).