MRA หลอดเลือดโคโรนารี
(Coronary Magnetic Resonance Angiography)

ขณะที่ MRI หัวใจได้รับความนิยมมากกว่า CT หัวใจเพราะให้ภาพที่ชัดกว่าและคนไข้ก็ปลอดภัยกว่า แต่ MRA ของหลอดเลือดโคโรนารียังได้รับความนิยมน้อยกว่า CTA ของหลอดเลือดโคโรนารี หรือแม้กระทั่งการฉีดสีสวนหลอดเลือดหัวใจ (Coronary angiography) ที่ทำกันมานาน เพราะให้ MRA ใช้เวลาทำนาน ประมวลภาพยาก (เพราะมีการหายใจมารบกวนภาพของหลอดเลือดซึ่งมีขนาดเล็ก) และราคาแพงกว่ามาก

อย่างไรก็ตาม MRA ก็มีข้อดีกว่าตรงที่คนไข้ไม่ต้องรับรังสีเอกซ์และ iodinated contrast, MRA ละเอียดถึงขั้นสามารถมองเห็นผนังของหลอดเลือดแดงโคโรนารีได้ ซึ่งมีประโยชน์ในการดู aorto-coronary bypass grafts ว่าใช้ได้ดีหรือไม่ นอกจากนั้น เทคนิคในปัจจุบันยังสามารถมองเห็นหลอดเลือดดำโคโรนารีได้ด้วย ซึ่งทำให้ทราบตำแหน่งที่เหมาะสมในการใส่ internal pacemaker

ข้อบ่งชี้ในการตรวจ MRA หลอดเลือดโคโรนารี

  1. ความผิดปกติของหลอดเลือดแดงโคโรนารีและการโป่งพองของผนัง (Coronary Anomalies and Aneurysms) ซึ่งอาจพบในโรค Kawasaki disease
  2. ประเมิน Coronary Bypass grafts ว่าใช้งานได้ดีหรือมีการตีบตันซ้ำหรือไม่
  3. วินิจฉัยภาวะตีบตันของหลอดเลือดแดงโคโรนารีในผู้ป่วยที่ไม่สามารถทำ Coronary CTA หรือ Coronary angiography ได้
  4. ต้องการดูกายวิภาคของหลอดเลือดดำโคโรนารี
  5. ต้องการดูผนังหลอดเลือดโคโรนารี

ข้อห้ามในการตรวจ MRI ของทุกอวัยวะ

  1. ใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจ (cardiac pacemakers) หรือเครื่องกระตุกหัวใจ (cardiac defibrillators)
  2. เคยผ่าตัดเปลี่ยนลิ้นหัวใจ และใช้ลิ้นหัวใจเทียมชนิดโลหะบางอย่าง (metallic heart valve prosthesis)
  3. เคยผ่าตัดสมอง และมีคลิปหนีบหลอดเลือดในสมองชนิดที่ไม่ใช้ไททาเนียม (intracerebral aneurysm clips)
  4. เคยผ่าตัดฝังเครื่องกระตุ้นสมอง (Deep brain stimulator) หรือเส้นประสาทเวกัส (Vagal nerve stimulation)
  5. เคยผ่าตัดฝังประสาทหูเทียม (cochlear implantation)
  6. มีโลหะตะกั่วฝังอยู่ในตัว
  7. มีโลหะหรือเศษเหล็กฝังอยู่บริเวณแก้วตา
  8. แพ้ยาบางชนิดที่ใช้ในการตรวจ ได้แก่ Gadolinium, Adenosine, Dobutamine เป็นต้น
  9. กลัวที่แคบอย่างมาก (severe claustrophobia)

การเตรียมตัวก่อนตรวจ

  1. งดน้ำและอาหาร 6 ชั่วโมงก่อนการตรวจ
  2. ถอดฟันปลอม เครื่องประดับ อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ โลหะทุกชนิด เช่น นาฬิกา โทรศัพท์มือถือ บัตรเครดิต บัตรเอทีเอ็ม หรือบัตรอื่น ๆ ที่ใช้แถบแม่เหล็กบันทึก
  3. สุภาพสตรีควรเช็ดเครื่องสำอางออกก่อนเข้าห้องตรวจโดยเฉพาะสีทาเปลือกตา (Eye shadow) และขนตา (Mascara) เนื่องจากอาจมีส่วนผสมของโลหะ
  4. สตรีมีครรภ์ต้องแจ้งให้เจ้าหน้าที่ทราบก่อนการตรวจ

ขั้นตอนการตรวจ

เจ้าหน้าที่จะช่วยจัดท่านอนบนเตียงตรวจ ให้ผู้ป่วยนอนให้นิ่งที่สุดเพื่อให้ได้ภาพที่คมชัดที่สุด อาจต้องกลั้นหายใจเป็นระยะ ๆ (ครั้งละประมาณ 5-10 วินาที) ระหว่างการตรวจ ขณะตรวจ เจ้าหน้าที่จะควบคุมเครื่องอยู่ด้านนอก แต่จะมีกล้องวงจรปิดคอยติดตามดูผู้ป่วยอยู่ตลอดเวลา และผู้ป่วยเองก็สามารถสื่อสารกับแพทย์หรือเจ้าหน้าที่ได้ทางไมโครโฟน ในบางกรณีอาจมีการฉีดสาร Gadolinium หรือสารทึบรังสีอื่นเข้าทางหลอดเลือดดำเพื่อแยกรายละเอียดของโรค ระหว่างที่เครื่องประมวลภาพจะได้ยินเสียงดังเป็นระยะ ๆ เวลาที่ใช้ตรวจประมาณ 60-90 นาที

หลังการตรวจ ผู้ป่วยสามารถรับประทานอาหารและดื่มน้ำได้ตามปกติ ไม่จำเป็นต้องพักฟื้นหรือนอนในโรงพยาบาล ยกเว้นเป็นผู้ป่วยในอยู่ก่อน

บรรณานุกรม

  1. Marc Dewey. 2011. "Coronary CT versus MR Angiography: Pro CT—The Role of CT Angiography." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา Radiology. 2011;258(2):329-339 (22 พฤศจิกายน 2563).
  2. Amedio Chiribiri, et al. 2013. "Magnetic Resonance Coronary Angiography: Where Are We Today?." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา Curr Cardiol Rep. 2013;15(2):328. (22 พฤศจิกายน 2563).
  3. Daniel J Bell, et al. "Coronary MR angiography." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา Radiopaedia. (22 พฤศจิกายน 2563).
  4. "Coronary Artery MRA." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา Quest & Ans in MRI. (22 พฤศจิกายน 2563).
  5. Ahmed Hamdy, et al. "Cardiac MR Assessment of Coronary Arteries." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา CVIA. 2017;1(1):49-59 (22 พฤศจิกายน 2563).