เซลล์เยื่อบุในปัสสาวะ (Urine epithelial cells)

การตรวจเซลล์เยื่อบุในปัสสาวะเป็นการดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ เซลล์เยื่อบุในปัสสาวะมี 3 ชนิด คือ

  1. Squamous epithelial cells เป็นเซลล์เยื่อบุของผิวหนังชั้นนอก มีขนาดใหญ่ รูปหลายเหลี่ยม มุมมน แบนบางจนบางครั้งพับ มักจะปนเปื้อนเข้ามาในปัสสาวะของเพศหญิง ปัสสาวะที่ดีควรมี squamous epithelial cells < 5 ตัว/high power field หากมีมากกว่านี้ เม็ดเลือดขาวที่พบก็อาจมาจากอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
  2. Transitional epithelial cells เป็นเซลล์ที่บุกรวยไต, ท่อไต, กระเพาะปัสสาวะ, และส่วนบนของท่อปัสสาวะ ส่วนใหญ่มีรูปร่างกลม นิวเคลียสเล็ก ไซโตพลาสซึมมาก นาน ๆ ทีอาจพบเซลล์รูปรี มีหางยาวคล้ายว่าว เรียกว่า caudate epithelial cell ซึ่งหลุดออกมาจากกรวยไต ปกติในปัสสาวะไม่ควรมี transitional epithelial cells เกิน 1 ตัว/high power field หากมีเกินกว่านี้ต้องมองหาเซลล์มะเร็ง
  3. Renal tubular epithelial cells เป็นเซลล์บุผิวของหลอดไตฝอย มีขนาดเล็กสุด โตกว่าเม็ดเลือดขาวเล็กน้อยเท่านั้น มีนิวเคลียสกลมโตขอบชัดเกือบเต็มเซลล์ แทบไม่เห็นไซโตพลาสซึม ปกติในปัสสาวะไม่ควรมี renal tubular epithelial cells เกิน 1 ตัว/high power field หากมีเกินกว่านี้แสดงว่ามีโรคไต ไตได้รับบาดเจ็บ ท่อไตเน่า (acute tubular necrosis) มีการติดเชื้อที่ไต พิษจากยาต่อไต หรือไตที่ปลูกถ่ายเกิดการปฏิเสธ (renal transplant rejection)

บางครั้ง renal tubular epithelial cells อาจมีไขมันมาเกาะ เรียกว่า oval fat bodies ซึ่งพบในกลุ่มอาการ nephrotic syndrome หรืออาจมี hemosiderin มาเกาะ เรียกว่า hemosiderin granules ถ้าเกาะกับแท่งโปรตีนจะเรียกว่า hemosiderin cast เมื่อย้อม Prussian blue จะติดสีน้ำเงิน พบได้ในภาวะที่มีเม็ดเลือดแดงแตกในกระแสเลือด (intravascular hemolysis) ไปแล้ว 2-3 วัน

บรรณานุกรม

  1. "Urinalysis." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา ClinLab Navigator. (7 กันยายน 2563).
  2. "Cellular constituents." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา EClinPath. (7 กันยายน 2563).
  3. "Epithelial cells." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา is.muni.cz. (7 กันยายน 2563).
  4. นายจัตุรงค์ ขําดี. 2010 "การตรวจปัสสาวะ." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา msdbangkok.go.th. (7 กันยายน 2563).
  5. A. Rick Alleman. "Urinalysis Made Easy: The Complete Urinalysis with Images from a Fully Automated Analyzer." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา isvma.org. (7 กันยายน 2563).
  6. Jeff A. Simerville, et al. 2005. "Urinalysis: A Comprehensive Review." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา Am Fam Physician. 2005 Mar 15;71(6):1153-1162. (26 สิงหาคม 2563).
  7. "Urinalysis." [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา AACC (26 สิงหาคม 2563).